De nieuwe Aanbestedingswet treedt in 2013 in werking. Vanaf dat moment is het codewoord ‘proportionaliteit’. Proportionaliteit ziet op alle keuzes die in een aanbestedingsprocedure worden gemaakt. Zo moeten eisen in redelijke verhouding staan tot de aard en omvang van de opdracht. Maar wat die redelijke verhouding is, staat niet in de wet. Het antwoord hebben de ondernemers.
Proportionaliteit en motivering zijn geen bedreiging, maar een kans.
De nieuwe Aanbestedingswet legt een verplichting op die moeilijk te doorgronden is en koppelt daar een verzwaarde motiveringsplicht aan. Wie niet goed kan uitleggen wat hij doet, vreest zich straks in het beklaagdenbankje bij de rechter. Inkopers zijn ook maar mensen. Zij hebben verstand van inkopen, maar kunnen onmogelijk ook verstand hebben van alles wat zij inkopen. Logisch dus, dat er paniek is in inkoopland. Maar de redding is binnen handbereik.
De expertise die inkopers nodig hebben om proportionele keuzes te kunnen maken, is volop aanwezig en kosteloos beschikbaar. In de markt. De èchte inhoudelijke experts, zijn namelijk ondernemers. Zij weten wat dus proportioneel is. Alleen met hulp van ondernemers kan de inkopende overheid daarom haalbare, proportionele aanbestedingen formuleren
Het nieuwe aanbesteden is Ondernemend Aanbesteden. Het koppelen van de expertise van inkopers aan de inhoudelijke deskundigheid van ondernemers. Omdat aanbesteden telkens maatwerk is, wordt echte proportionaliteit op het niveau van concrete opdrachten bepaald. Hoe? Door met elkaar te overleggen voordat de aanbesteding formeel is opgesteld.
Zo hadden 18 gemeenten bomen en heesters nodig. Zij wilden die opdrachten samenvoegen om kosten te besparen, maar vreesden dat het mkb niet zou kunnen inschrijven. Door de opdracht ondernemend aan te besteden, werd de kwestie eerst aan de relevante markt voorgelegd. Het mkb bleek in dit geval juist voorkeur te hebben voor een grote opdracht. De omvang was helemaal niet het probleem. Maar het tegelijk uitvragen van bomen en heesters bleek onhandig: het zijn twee totaal verschillende producten waardoor onnodige onder aanneming op de loer lag.
De gemeenten waren blij verrast dat ze konden clusteren, de ondernemers verheugd dat er één perceel voor bomen en één voor heesters kwam. Op de valreep werd bovendien voorkomen dat maar één partij kon inschrijven: de gemeenten wilden duurzame producten, maar vroegen om biologisch. Een kostbare verschrijving die kon worden voorkomen dankzij de hulp van de markt zelf.
Proportionaliteit en motivering zijn geen bedreiging maar een kans. Een kans voor ondernemers om hun expertise aan te bieden. En een kans voor inkopers om rechtszaken te voorkomen. De praktijk staat aan de vooravond van een nieuw soort samenwerking. Een samenwerking waarin opdrachtgever en opdrachtnemer weer partners zijn in plaats van tegenstanders. Waarbij ieder doet waar hij goed in is. Want alleen dat leidt tot uitvoerbare, proportionele opdrachten. En die opdrachten komen niet voor de rechter.
Gepubliceerd in het Financieele Dagblad, 12 december 2012
Je las een blog van Ireen Boon | Trias Politica Advies B.V.
Meer van dit soort blogs lezen? Meld je hieronder aan voor inspirerende artikelen.
